Η Φύση στα πόδια σας
- Όρος Φαλακρό
- Σπήλαιο Αγγίτη (Μααρά)
- Σπήλαιο της Αλιστράτης
- Φαράγγι της Πετρούσας
- Διαδρομή προς το Δασός Ελατιάς
- Λίμvη Κερκίvης
- Ποταμός Νέστος
- Ιερές Μονές
- Χλωρίδα και πανίδα
- Προϊόντα
- Ήθη και έθιμα
To Φαλακρό όρος oρθώνεται επιβλητικό στο κέντρο του νομού Δράμας. Ένα από τα ψηλότερα βουνά της χώρας, γνωστό από την αρχαιότητα. Το βουνό συγκροτείται από ένα σύμπλεγμα τριών όγκων: το βορειοδυτικό με ψηλότερη κορυφή το "Άγιο Πνεύμα" και υψόμετρο 1629 μ., το νοτιοδυτικό με ψηλότερη κορυφή τον "Άγιο Παύλο" στα 1768 μ. και στο ανατολικό με ψηλότερη κορφή τον "Προφήτη Ηλία" στα 2232 μ. που περιβάλλεται και από τις κορυφές "Βάρδαινα" και "Χιονότρυπα". |
 |
Λίγο πριν από τον οικισμό Βώλακα συναντούμε τη διασταύρωση προς το χιονοδρομικό κέντρο Φαλακρού. Με το οδόστρωμα σε καλή κατάσταση απολαμβάνουμε τη διαδρομή περνώντας από τα δάση οξιάς και μαύρης Πεύκης, καθώς προσεγγίζουμε τον αυχένα "Κουρί". Σε κάθε εποχή η διαδρομή προσφέρει ιδιαίτερες εικόνες, από το καταπράσινο τοπίο της άνοιξης μέχρι το χρυσοκίτρινο του φθινοπώρου και το λευκό χαλί του χειμώνα
Αφήνουμε το βλέμμα μας να χαθεί ανάμεσα στις ορθοπλαγιές του Φαλακρού και να συναντήσει στον ορίζοντα τα απέναντι βουνά, ενώ μπροστά μας λιβάδια και βοσκοτόπια μάς υποχρεώνουν σε μια σύντομη στάση.
επιστροφή στην κορυφή
Tο σπήλαιο των Πηγών του ποταμού Αγγίτη (ή Μααρά) γνωστό ήδη από τον Ηρόδοτο, βρίσκεται 23χλμ. βορειοδυτικά της Δράμας, στο Κάτω Νευροκόπι και στους πρόποδες του Φαλακρού όρους (οροσειρά Ροδόπης). Τα νερά της βροχής και των ρεμάτων του οροπεδίου του Κάτω Νευροκοπίου που απορροφούνταν από το έδαφος του Φαλακρού όρους διαβρώσανε το εσωτερικό του φτιάχνοντας μια κοιλότητα -το σπήλαιο. Αυτά τα νερά δημιουργούν τον ποταμό Αγγίτη, ο οποίος στην ουσία πηγάζει μέσα από το σπήλαιο. |
 |
Η πρώτη αναφορά στο σπήλαιο και τον ποταμό γίνεται από τον Μ.Ε.Μ.Cousinery, Γάλλο πρόξενο στη Θεσσαλονίκη, στο βιβλίο του Voyage dans la Macedoine, το 1831.
Η εξερεύνηση του σπηλαίου έγινε το 1978, όταν ομάδα Ελλήνων και Γάλλων σπηλαιολόγων καταδύθηκε με σκάφανδρα κοντά στις πηγές του Αγγίτη, όπου, σε βάθος 7μ., βρήκαν μία δίοδο προς το σπήλαιο, στο οποίο ανακάλυψαν στοά μήκους 500μ. Στο εσωτερικό του έχουμε ευρήματα ανθρώπινης παρουσίας από την 3η π.Χ. χιλιετία, ενώ η οχύρωση, βόρεια της εισόδου, παραπέμπει στον 6ο μ.Χ. αιώνα.
Το σπήλαιο εκτιμάται ότι έχει μήκος 12χλμ., από τα οποία μόνο τα 4,5χλμ.έχουν μελετηθεί από τους σπηλαιολόγους. Η μέση θερμοκρασία του νερού στο σπήλαιο είναι 11,5°C και του αέρα 12,5°C. Οι θερμοκρασίες αυτές μεταβάλλονται ευκολότερα κοντά στα ανοίγματα του σπηλαίου.
επιστροφή στην κορυφή
 |
Το σπήλαιο της Αλιστράτης βρίσκεται 25 χλμ. Ν.Δ της Δράμας. Στην είσοδό του συναντούμε μια πολύ ωραία αίθουσα ύψους 8 μ., που είναι ο προθάλαμος αυτού. Από τον προθάλαμο ξεκινούν διάφορες στοές με μεγάλο ύψος και πλουσιότατο διάκοσμο από σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Οι κύριοι κλάδοι του σπηλαίου, αναπτύσσονται δεξιά και αριστερά της εισόδου και αρχίζουν από ένα μεγάλο θάλαμο, το θάλαμο υποδοχής που έχει διαστάσεις 60 μ., πλάτος, 100 μ. μήκος και 20-30 μ. ύψος. |
Στο θάλαμο αυτό η φύση θέλησε να δείξει τη μεγαλύτερη δύναμή της σε δημιουργία στολισμών στον ελλαδικό χώρο ή ακόμη τον ευρωπαϊκό. Όσο ο επισκέπτης προχωρεί, τόσο ο διάκοσμος γίνεται πλουσιότερος σε κατάλευκους σταλακτίτες σε μορφή παραπετάσματος. Ακολουθούν άλλοι θάλαμοι (αίθουσες) ύψους 8 ή 10 μ. Από το θάλαμο υποδοχής και πάλι προς τα δεξιά ξεκινά μία δεύτερη στοά ή διάδρομος σχεδόν παράλληλα με αυτόν που είδαμε. Αντικρίζουμε μερικούς εντυπωσιακούς κόκκινους σταλακτίτες, που φέρουν το όνομα «Φλόγες», το ύψος τους φτάνει τα 35 μ. περίπου. Σε ένα σημείο οι δύο στοές ενώνονται και συνεχίζουν φαρδύτερες και ψηλότερες , ενώ από την οροφή κρέμονται τεράστιοι και μεγαλοπρεπείς σταλακτίτες μήκους 15 μ.
επιστροφή στην κορυφή
 |
Το Φαράγγι της Πετρούσας - Πύργων, ξεκινάει βόρεια από το χωριό των Πύργων και καταλήγει στην Πετρούσα. Με μήκος περισσότερο των 10 χιλιομέτρων αποτελεί πόλο έλξης για τους φυσιολάτρες - περιπατητές, οι οποίοι μπορούν να το διασχίσουν κάτω από κατακόρυφα βράχια, μέσα σ' ένα εκπληκτικής φυσικής ομορφιάς τοπίο. Στις πλαγιές του φαραγγιού φιλοξενούνται πολύχρωμα αγριολούλουδα, ανθεκτικά ξερόφυτα αλλά και ενδιαφέρουσα δενδρώδης βλάστηση. Επιπλέον το φαράγγι αποτελεί καταφύγιο για πλήθος ειδών της πανίδας. |
Το καλοκαίρι του 1968 πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά οργανωμένη διάσχιση του Φαραγγιού από ομάδα Ιταλών με ντόπιο οδηγό. Από την εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, στα βόρεια του χωριού των Πύργων, αναζητούμε το καταφύγιο, στη θέση "Κάπι" για τους ντόπιους, προκειμένου να αρχίσουμε την εξερεύνησή μας μέσα στο "Φαράγγι". Η διαδρομή είναι σχεδόν επίπεδη, σε ορισμένα μόνο σημεία γίνεται ανηφορική. Το έδαφος είναι στρωμένο με πέτρες χειμάρρων και ελίσσεται ανάμεσα σε απότομες και πολύ δασωμένες ράχες. Σε πολλά σημεία γίνεται εξαιρετικά στενό με πλάτος που δεν ξεπερνά τα 3-5 μέτρα, όπου σχηματίζονται λεκάνες με νερό. Με δέος πλησιάζουμε την περιοχή με το στεφάνι των κορυφών. Μπροστά μας, το Φαράγγι χωρίζεται σε δύο παρακλάδια, που κατευθύνονται στις πλαϊνές ορθοπλαγιές, ενώ οι κεντρικές ορθοπλαγιές καταλήγουν σε άλλα δύο παρακλάδια...
επιστροφή στην κορυφή
Διαδρομή προς το Δασός Ελατιάς
Στο Δάσος της Ελατιάς, μπορούμε να εισέλθουμε από τις γέφυρες Παρανεστίου, Παπάδων και Ποταμών. Από την πόλη της Δράμας, ακολουθώντας τον δρόμο προς Σιδηρόνερο και αφού περάσουμε το Λιβαδερό (22 χλμ.), συνεχίζεται η διαδρομή και μετά από (6 χλμ.), φτάνουμε στο «Τουλουμπάρι». Από εκεί θαυμάζουμε την υπέροχη θέα που ξετυλίγεται μπροστά μας και μετά συνεχίζουμε, περνάμε την Λίμνη του Νέστου, γέφυρα (Παπάδων). |
 |
Στη συνέχεια παίρνουμε το δρόμο προς Σιδηρόνερο όπου υπάρχει δυνατότητα εστίασης. Μετά από 9 χλμ. συναντάμε την Σκαλωτή (τελευταίος σταθμός εφοδιασμού σε προμήθειες).
Η ομορφιά κάνει τον επισκέπτη να τα χάνει περνώντας από τα πευκοδάση και σε λιγότερο από 2 χλμ. συναντάμε το Δασικό Χωριό «Κούτρα Ελατιάς», όπου υπάρχει πυκνό δίκτυο δρόμων το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πεζοπορία, ορεινή ποδηλασία.
Η χλωρίδα της Ελατιάς είναι πλούσια σε είδη (πάνω από 700), με πολλά ενδημικά (τοπικά) της Βαλκανικής περιοχής, καθώς επίσης και με πολλά σπάνια για την χώρα μας. Στο Δάσος Ελατιάς συναντάμε ποικιλία μανιταριών με πολλά εδώδικα (βωλίτες, κοπρίνοι, αμανίτης, καίσαρος κ.α.).
Στην Ελατιά βρίσκεται, το μοναδικό στην χώρα μας Δάσος Ερυθρελάτη, όπου το τοπίο παραπέμπει σε αντίστοιχα της Μέσης και Βόρειας Ευρώπης.
επιστροφή στην κορυφή
Η τεχvητή λίμvη Κερκίvης βρίσκεται στo ΒΔ τμήμα τoυ voμoύ Σερρώv. Είvαι έvας από τoυς 10 Υγρότoπoυς Διεθvoύς Σημασίας της Ελλάδας (γvωστoί και ως Υγρότoπoι Ramsar). Στα βόρεια της περιοχής εκτείνεται ο ορεινός όγκος της Κερκίνης (Μπέλες) με υψόμετρο 2031 m, ο οποίος αποτελεί το φυσικό σύνορο Ελλάδας – Βουλγαρίας, ενώ στα νότια και νοτιοδυτικά, το Δύσωρο και το Μαυροβούνι (Κρούσσια) με υψόμετρο 1179 m. |
 |
Ο Στρυμόνας ο οποίος πηγάζει από τη Βουλγαρία, είναι ο κύριος τροφοδότης της λίμνης, με συνολικό μήκος 410 km, από τα οποία 290 km βρίσκονται στη Βουλγαρία και 120 km στην Ελλάδα.
Η λίμvη δημιoυργήθηκε τo 1932 με τηv κατασκευή εvός φράγματoς στov πoταμό Στρυμόvα κovτά στo χωριό Λιθότoπoς και τηv κατασκευή αvαχωμάτωv στα αvατoλικά και δυτικά. Σκoπός της δημιoυργίας της λίμvης ήταv η αvάσχεση και συγκράτηση τωv πλημμυρικώv παρoχώv τoυ Στρυμόvα, η συγκράτηση τωv φερτώv υλώv και η άρδευση της πεδιάδας τωv Σερρώv. Στηv θέση πoυ δημιoυργήθηκε, υπήρχε μία μικρή λίμvη (η λίμvη τoυ Μπoύτκoβoυ) και έλη (μόvιμα και παρoδικά).
επιστροφή στην κορυφή
 |
Ο ποταμός Νέστος είναι ένας από τους σημαντικότερους ποταμούς της Ελλάδας με μεγάλο φυσικό πλούτο. Πηγάζει από το όρος Ρίλα (2.716μ.), στη νότια Βουλγαρία και εκβάλει στο Αιγαίο απέναντι από τη Θάσο. Το συνολικό του μήκος είναι 234χλμ., από τα οποία τα 140χλμ. βρίσκονται στο ελληνικό έδαφος και αποτελούν το φυσικό όριο ανάμεσα σε Μακεδονία και Θράκη με τους Νομούς Καβάλας και Ξάνθης στις δύο πλευρές των εκβολών του. Η ροή του ποταμού δημιουργεί ένα πλέγμα από διαφορετικούς βιότοπους, που φιλοξενούν μεγάλο αριθμό ειδών χλωρίδας και πανίδας. |
 |
Η Μονή Εικοσιφοινίσσης, Παγγαίου περιλαμβάνει ξενώνα τριών κτιρίων, με 200 συνολικά κρεβάτια. Αιωνόβια πλατάνια σκιάζουν την πλατεία της Μονής. Στον εξωτερικό τοίχο της Μονής, υπάρχει καλλιμάρμαρο Προσκυνητάρι, όπου κατά τις πανηγύρεις εναποτίθεται στο τέλος της Λιτανείας, η Αχειροποίητη Εικόνα της Θεοτόκου, που τελείται Αγιασμός και αγιάζονται πλήθη πιστών που συρρέουν στην Πλατεία της Μονής. Οι προσκυνητές μπορούν να λάβουν Αγίασμα που προέρχεται από την πηγή η οποία βρίσκεται εντός της Ιεράς Μονής, κάτω από το Παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας. |
Ατμόσφαιρα ιερότητας και κατάνυξης προκαλεί στον επισκέπτη η θέα της Αχειροποιήτου Θαυματουργού Ιεράς Εικόνας της Παναγίας, η οποία ελκύει, όπως είναι φυσικό τον σεβασμό όλων των προσκυνητών.
Έξω και πάνω από τα τείχη της Μονής Εικοσιφοινίσσης βρίσκονται ο παλαιός ανεμόμυλος, αφού εκεί μέχρι πριν λίγα χρόνια, σώζονται λείψανα του δέντρου, από το οποίο κατασκευάστηκε η Θαυματουργός Εικόνα.
Επειδή όμως οι χιλιάδες προσκυνητές από ευλάβεια επιθυμούσαν να αποκτήσουν τεμάχια του «Ξύλου της Παναγίας»,δεν έχουν απομείνει πλέον ούτε οι ρίζες του δέντρου.
επιστροφή στην κορυφή
Η χλωρίδα που συνθέτει την υψηλή βλάστηση αποτελείται από οξιά, καστανιά, υβρυδογενή ελάτη, μαύρη πεύκη, κέδρα, δρυς, γαύρο, ιτιές, σκλήθρα, σορβιές, σφενδάμια, φράξο, κρανιά, αγριοτριανταφυλλιές, μύρτιλλο κ.ά.
Ενδιαφέρουσα όμως είναι η ποώδης βλάστηση εξαιτίας της σπανιότητας και του μεγάλου αριθμού των ειδών: κρίνος ο μάρταγος, σαξιφράγες, τσάι του βουνού (σιδηρίτης), αγριγαρύφαλα, ίριδες, παιώνια, κενταυρέες, καμπανούλες, αγριοπανσές, θυμάρι, ορχιδέες, δακτυλιόριζες κ.ά., καθώς και πολλά αγρωστώδη και ψυχανθή φυτά.
Η πανίδα της περιοχής περιλαμβάνει τα θηλαστικά αγριογούρουνο, ζαρκάδι, λαγό, λύκο, ασβό, πετροκούναβο κ.ά., ενώ η ορνιθοπανίδα είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα: φιδαετός, χρυσαετός, σταυραετός, ασπροπάρης, κιρκινέζι, σφηκοβαρβακίνα, πετρίτης, ξεφτέρι, σαΐνι, μπούφος, αγριόκουρκος, σταχτοτσικλιτάρα, μαυροτσικλιτάρα, αετομάχος, βλάχος, βουνοσταχτάρα, τσαλαπετεινός, δενδροφυλλοσκόπος, σπίνος, μελισσοφάγος κ.ά.
επιστροφή στην κορυφή
Τα προϊόντα που καλλιεργούνται είναι κυρίως δημητριακά, βαμβάκι, βιομηχανική ντομάτα, καπνός, αμπέλια, φρούτα και λαχανικά. Από τα πιο γνωστά, όμως, προϊόντα της περιοχής είναι τα φασόλια και οι πατάτες Κάτω Νευροκοπίου, ενώ η αμπελοκαλλιέργεια τα τελευταία χρόνια αποκτά μία νέα δυναμική, με γνωστά ήδη τα επώνυμα κρασιά της Δράμας διεθνούς αναγνώρισης.
επιστροφή στην κορυφή
Μοναδικό φαινόμενο στην περιοχή είναι η εμφάνιση των αγριολούλουδων την άνοιξη, από τα τέλη Απριλίου. Και ενώ η φύση συνέρχεται αργά από το χειμώνα και τα χιόνια λιώνουν στις ψηλές κορυφές, σε απόσταση μόλις μερικών δεκάδων μέτρων σχηματίζεται ένα απέραντο χαλί από χρώματα, όπου κυριαρχούν κίτρινοι και μωβ κρόκοι, ένα πανέμορφο λουλούδι του βουνού. Στις αρχές Μαΐου, ο απαιτητικός επισκέπτης θα χαρεί το άλλο «πρόσωπο» του Φαλακρού, εξίσου γοητευτικό με εκείνο του χειμώνα. Στις παραδόσεις των κατοίκων των χωριών, στο κεντρικό Φαλακρό, κυριαρχούν τα δρώμενα με τους μεταμφιεσμένους στις αρχές του έτους.
επιστροφή στην κορυφή
Στο Μοναστηράκι την ημέρα των Θεοφανίων, στις 6 Ιανουαρίου, νέοι του χωριού μεταμφιέζονται σε «Αράπηδες», σε «Γκιλίγκες ή Κορίτσια » και σε «Τσολιάδες» και νωρίς το απόγευμα στήνεται μοναδικό γλέντι στην πλατεία με τοπική λύρα και νταϊρέδες. Στον Ξηροπόταμο η «τσέτα», η ομάδα με τους μεταμφιεσμένους, τους τοπικούς ήχους, το χορό, το άφθονο κρασί και τη βραστή γίδα για όλους δίνει το χρώμα των εκδηλώσεων στις 7 Ιανουαρίου. Ανάλογα έθιμα, με μεταμφιεσμένους και παραδοσιακό γλέντι, διατηρούνται στο Βώλακα και στην Πετρούσα στις 7-8 Ιανουαρίου και στους Πύργους στις 6-7 του ίδιου μήνα. Σημαντικές εκδηλώσεις με έντονο το τοπικό χρώμα γίνονται στην περιοχή σε όλη τη διάρκεια του έτους. Μεγάλη επιτυχία σημειώνει στον Ξηροπόταμο η διοργάνωση διεθνούς φεστιβάλ παραδοσιακών χορών στα τέλη Ιουλίου. Κοντά στην Πετρούσα λειτουργεί αμφιθεατρικός χώρος μέσα στο Φαράγγι, όπως αυτό διέρχεται από το χωριό, για πολιτιστικές εκδηλώσεις το καλοκαίρι.
Στους Πύργους, στις 6 Αυγούστου, στήνεται παραδοσιακό γλέντι στην πανήγυρη του χωριού, ενώ στο Βώλακα πραγματοποιούνται παραδοσιακές μουλαροδρομίες σε ορεινή περιοχή την ημέρα του Αγίου Πνεύματος και τα «Ηλιανά» στις 17-20 Ιουλίου. Οι Βωλακιώτες τιμούν, ακόμη, με τα «Κούπτσια» τον νεαρό μάρτυρα του Μακεδονικού Αγώνα Άρμεν Κούπτσιο κάθε φθινόπωρο. Τα χωριά της περιοχής προσφέρονται για να απολαύσουμε τοπικές γεύσεις. Στο Μοναστηράκι και στους Πύργους θα γευτούμε νοστιμιές στις ψησταριές, όπως κατσικάκι, ενώ στο Βώλακα θα βρούμε τα περίφημα ντόπια λουκάνικα. Με τη λειτουργία ξενώνα στο Βώλακα ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να χαρεί με άνεση τόσο τις δραστηριότητες στο χιονοδρομικό κέντρο και τις πεζοπορικές διαδρομές στο Φαλακρό, όσο και τις εκδρομές σε χωματόδρομο, με το κατάλληλο όχημα, στη βόρεια και δασωμένη πλευρά του βουνού με προορισμό το Λιβαδερό.
επιστροφή στην κορυφή
